آیین‌نامه داخلی هیات دولت
آیین‌نامه داخلی هیات دولت
مصوب ۱۳۶۸/۰۹/۰۸ هیات وزیران
فصل اول: ترتیب تشکیل هیأت دولت وکمیسیونها
الف: هیأت دولت
ماده ۱– جلسه هیأت دولت با حضور دو سوماعضای صاحب رأی هیأت دولت رسمیت می‌یابد و تصمیمات با اکثریت مطلق عده حاضرمعتبر خواهد بود.
ماده ۲ – اشخاص زیر حق حضور دائم درهیات دولت را دارند:
رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور،وزراء، معاون امور حقوقی رییس جمهور،معاون امور مجلس رییس جمهور، معاوناجرائی رئیس جمهور، رییس سازمانمدیریت و برنامه ریزی کشور، رئیس سازمانصدا و سیما، رئیس کل بانک مرکزی و دبیرهیات دولت شرکت اشخاص دیگر منوط بهموافقت رئیس جلسه است.
ماده ۳ – اعضاء صاحب رأی دولت عبارتنداز رئیس جمهور، وزراء معاون اول رئیسجمهور در زمانی که اداره جلسه هیأت دولتبه عهده اوست.
ماده ۴ (اصلاحی ۱۱ˏ۰۲ˏ۱۳۷۰)- ریاستجلسه هیات دولت با رئیس جمهور و باموافقت او بر عهده معاون اول رئیس جمهوراست.
ماده ۵ – کلیه تکالیف و اختیاراتی که در اینآئین نامه بر عهده معاون اول رئیس جمهورقرار گرفته از تکالیف و اختیارات رئیسجمهور می باشد و در صورت تعیین نشدن یاحضور نداشتن معاون اول، توسط رئیسجمهور انجام خواهد پذیرفت.
ب: کمیسیون ها
ماده۶ ( اصلاحی ۱۴۰۲/۳/۲۷) ـ کمیسیون های دائمی هیئت دولت به شرح زیر است:
۱ـ کمیسیون اقتصاد:
متشکل از وزیران امور اقتصادی و دارایی،صنعت، معدن و تجارت، تعاون، کار و رفاهاجتماعی، نیرو، راه و شهرسازی، نفت،رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، معاونعلمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور و رییس کل بانک مرکزی جمهوریاسلامی ایران.
۲ـ کمیسیون مدیریت و سرمایه انسانی:
متشکل از وزیران تعاون، کار و رفاهاجتماعی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزشو پرورش، بهداشت، درمان و آموزشپزشکی، کشور، رئیس سازمان برنامه وبودجه کشور، رئیس سازمان اداری واستخدامی کشور و رئیس بنیاد شهید و امورایثارگران.
۳ـ کمیسیون فرهنگی و اجتماعی:
متشکل از وزیران علوم، تحقیقات و فناوری،آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی،تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کشور، میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ورزشو جوانان، رئیس سازمان اداری واستخدامی کشور، رئیس بنیاد شهید و امورایثارگران، معاون رئیس جمهور در امور زنانو خانواده و رئیس سازمان صدا و سیمایجمهوری اسلامی ایران.
۴ـ کمیسیون زیربنایی، صنعت و محیطزیست:
متشکل از وزیران جهادکشاورزی، صنعت،معدن و تجارت، نیرو، دفاع و پشتیبانینیروهای مسلح، ارتباطات و فناوریاطلاعات، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی، رئیس سازمانبرنامه و بودجه کشور، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، رئیس سازمان انرژیاتمی ایران و معاون اجرایی رئیس جمهور.
۵ ـ کمیسیون حقوقی و قضایی:
متشکل از وزیران دادگستری، اموراقتصادی و دارایی، جهادکشاورزی، رییسسازمان حفاظت محیط زیست، معاونحقوقی رئیس جمهور، معاون امور مجلسرئیس‌جمهور و معاون رئیس جمهور در امورزنان و خانواده.
۶ ـ کمیسیون سیاسی و امنیت ملی:
متشکل از وزیران کشور، امورخارجه، دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح، اطلاعات،
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، رئیسسازمان اداری و استخدامی کشور و معاونامور مجلس رئیس جمهور.
۷ـ کمیسیون علمی، فناوری وهوشمندسازی:
متشکل از وزیران علوم، تحقیقات و فناوری،صنعت، معدن و تجارت، ارتباطات و فناوریاطلاعات، بهداشت، درمان و آموزشپزشکی، آموزش و پرورش، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، رئیس سازمان اداریو استخدامی کشور، رئیس سازمان حفاظتمحیط زیست، رئیس سازمان انرژی اتمیایران و معاون علمی، فناوری و اقتصاددانش بنیان رئیس جمهور.
۸ ـ کمیسیون مسکن و عمران:
متشکل از وزیران راه و شهرسازی، نیرو وکشور، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور،رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامیایران و معاون اجرایی رئیس جمهور.
۹ـ کمیسیون برنامه و بودجه:
متشکل از وزیران امور اقتصادی و دارایی،صنعت، معدن و تجارت، دادگستری، رئیسسازمان برنامه و بودجه کشور، رئیسسازمان اداری و استخدامی کشور، معاونحقوقی رئیس جمهور و رئیس کل بانکمرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ماده ۷ – هر یک از کمیسیونهای دائمی وخاص دارای یک رئیس و یک نائب رئیسخواهد بود. روسای کمیسیونها و نواب روسارا اعضای کمیسیونها در اولین جلسه خودانتخاب می نمایند. هر کمیسیون یک دبیرخواهد داشت که دبیر هیأت دولت وی را ازمیان کارشناسان آگاه به امور مربوط بهکمیسیون انتخاب می نماید.
ماده ۸ – کمیسیونهای دائمی هیأت دولت درصورت داشتن موضوع در دستور حداقلهفته ای یکبار و کمیسیونهای خاص وکمیسیونهای ویژه موضوع اصل ۱۳۸ قانوناساسی حسب مورد در محل نهاد ریاستجمهوری تشکیل میگردد و با حضور دو سوماعضاء رسمیت می یابد.
ماده ۹ – زمان تشکیل جلسات عادی دراولین جلسه کمیسیون تعیین و به اطلاعاعضاء دولت خواهد رسید.
ماده ۱۰ (اصلاحی ۲۴ˏ۰۳ˏ۱۴۰۲)- جلسات کمیسیونهای دولت بدون اطلاع لغونمی شود. در صورت عدم حضور رئیسکمیسیون در جلسه، نائب رئیس اداره جلسهرا بعهده میگیرد. در صورت غیبت رئیس ونائب رئیس، ریاست کمیسیون با مسن ترینعضو کمیسیون خواهد بود. اعضایکمیسیون موظفند عدم امکان حضور درجلسات عادی کمیسیون را حداقل ( ۴۸ ) ساعت قبل از تشکیل به دفتر کمیسیوناطلاع دهند.
ماده ۱۱ – لغو هر جلسه یا تشکیل جلسهفوق العاده باید در جلسه قبل مورد موافقتکمیسیون قرار گیرد و دفتر هیأت دولت تاپایان هفته این امر را به کلیه اعضاء دولتاطلاع دهد.
تبصره – مواردیکه به تشخیص رئیس جمهورو یا معاون اول وی جلسه کمیسیون لغو میشود یا تشکیل جلسه فوق العاده کمیسیوناعلام میگردد، از مفاد این ماده مستثنیاست.
ماده ۱۲ – در جلسات کمیسیونهای هیأتوزیران، اعضاء کمیسیون موظفند شخصاً وبطور مستمر شرکت نمایند. در موارداستثنائی که عضو کمیسیون عذر موجهداشته باشد با موافقت رئیس کمیسیون،معاون و یا قائم مقام عضو بدون حق رأیشرکت خواهد کرد.
تبصره ۱ – حضور غیردائمی کارشناسان درجلسه بهمراه اعضاء کمیسیون یا وزرایمدعو حسب مورد و با اطلاع قبلی بلامانعاست.
تبصره ۲ – اعضاء هیأت دولت میتوانند باحق رأی در جلسه کمیسیونها شرکت نمایند.
تبصره ۳ (منسوخه ۱۸ˏ۰۹ˏ۱۳۸۶)ـ درمواردی که پیشنهاد دستگاه غیر عضوکمیسیون در جلسه کمیسیون مطرح باشد،معاون دستگاه پیشنهاد دهنده با حق رأی،مجاز به شرکت در جلسه می‌باشد.
تبصره ۴(منسوخه ۱۸ˏ۰۹ˏ۱۳۸۶)ـ در جلسهکمیسیون‌های دولت، باید حداقل (۴) نفر ازاعضای هیئت دولت شرکت نمایند.
تبصره ۵(الحاقی ۰۱ˏ۰۸ˏ۱۳۸۷)– چهارجلسه غیبت غیرموجه وزیران در جلسات هریک از کمیسیون های هیئت وزیران موجبحذف عضویت شان از کمیسیون مربوطخواهد بود.
ماده ۱۳ – موضوعاتی که جهت بررسیفوری به کمیسیون ارجاع میشود به ترتیبتاریخ ارجاع این نوع موضوعات و موضوعاتدیگر نیز به ترتیب وصول در کمیسیون مطرحمیشوند.
ماده ۱۴ – دبیر کمیسیون با هماهنگی رئیسکمیسیون، دستورجلسه را تنظیم میکند.
تبصره ۱ – دفتر هیأت دولت بایددستورجلسه هر کمیسیون را حداقل ۴۸ساعت قبل از تشکیل جلسه به اطلاع اعضاءدولت برساند.
تبصره ۲ – اعلام دستورجلسه و وقت هرکمیسیون به منزله دعوت از اعضاء کمیسیونو پیشنهاد دهندگان است. در صورتیکهپیشنهاد دهنده یا وزیری که موضوع به اومربوط میشود امکان شرکت در جلسهکمیسیون را نداشته باشد، باید حداکثر ۲۴ساعت قبل از تشکیل جلسه، دفتر هیأت دولترا مطلع نماید، تا موضوع برای یکبار ازدستور خارج و در جلسات بعد مطرح شود.
ماده ۱۵ (اصلاحی ۲۲ˏ۰۹ˏ۱۳۸۸)– دبیرکمیسیون موظف است برای هر یک ازموضوعهائیکه مورد بحث قرار میگیردگزارشی شامل خلاصه مطلب، نظراتدستگاههای مورد استعلام، نظر معاونحقوقی رییس جمهور و تلفیق نظراتکارشناسی ارائه شده در کمیسیونهای فرعیرا (که مطابق نظر کمیسیون اصلی و بهمسئولیت دبیر کمیسیون تشکیل شده است)،تهیه و در جلسه کمیسیون مطرح نماید.
ماده ۱۶ – رئیس کمیسیون نتیجه مذاکرات رااعلام می نماید و در مورد آن رأی گیری بعملمیآید. نظر کمیسیون همراه با امضاء موافقیا مخالف اعضای کمیسیون در صورتجلسهدرج میشود. رأی اکثریت اعضاء حاضر درجلسه مناط اعتبار است.
تبصره – در هر کمیسیون فقط وزراء،معاونان رئیس جمهور، رئیس سازمان صدا وسیما و رئیس کل بانک مرکزی دارای حقرأی می باشند.
ماده ۱۷ (اصلاحی ۰۲ˏ۰۳ˏ۱۳۸۶)- تصمیمات کمیسیون شامل موارد تصویب،عدم تصویب یا مسکوت ماندن موضوعاتباید در جلسه هیات دولت مطرح گردد و هیاتوزیران درباره آن اظهار نظر کند.در مواردیکه تصمیم کمیسیون مبنی بر انجام تکلیفتوسط دستگاه یا شورا یا کمیسیون خاصیو یا ارجاع به نهاد دیگری باشد، تصمیمکمیسیون رأساً ابلاغ شود و صرفاً نظرنهایی و قطعی کمیسیون در دستور کارهیئت وزیران قرار گیرد. مواردیکه تصویببرخی از مسائل به استناد اصل ۱۳۸ قانوناساسی به کمیسیونهای مرکب از چند وزیرواگذار میشود، از حکم این ماده مستثنیاست.پیشنهادهایی که در کمیسیون ردمی‌شود، تصمیم کمیسیون به دستگاههایذی‌ربط اعلام و در صورتی که دستگاهپیشنهاد دهنده نسبت به نظر کمیسیوناعتراضی داشت مراتب را ظرف پانزده روزبه معاون اول رییسجمهور اعلام می‌نماید تادر صورت نیاز در هیئت وزیران مطرح شود.
ماده ۱۸ – در مواردیکه کمیسیونها بر اساساصل ۱۳۸ قانون اساسی مأمور تصویببرخی از امور مربوط به دولت میشوند آراءاکثریت وزرای عضو کمیسیون جهت تصویبامور مزبور ضروری است.
فصل دوم: دفتر هیأت دولت و بررسیحقوقی
الف: دفتر هیأت دولت
ماده ۱۹ – به منظور تنظیم جلسات و تهیهصورت مذاکرات و ترتیب کلیه امور مربوط بهتشکیل جلسات هیأت دولت و کمیسیون هایآن و همچنین ثبت و نگهداری و ابلاغمصوبات هیأت وزیران و تصمیمات نمایندهیا نمایندگان ویژه ای که مطابق اصل ۱۲۷تعیین می شوند و نیز مصوباتکمیسیونهائی که مطابق اصل ۱۳۸ تشکیلمی گردند، همچنین تنظیم و تدوین پیشنویس لوایح و تصویب نامه ها دفتری زیرنظر معاون اول رئیس جمهور به نام دفترهیأت دولت تشکیل می گردد ریاست این دفتربا دبیر هیأت دولت است که با حکم معاوناول رئیس جمهور منصوب میشود.
تشکیلات تفصیلی دفتر هیئت دولت و دفاترکمیسیون ها و معاونت های دفتر و امور ذیلهر یک از آنها علاوه بر تشکیلات موجود، باتسری تصویب نامه شماره ۲۱۴۶۰/۸۷/م/ت۴۱۳۲۴هـ مورخ ۲۵/۹/۱۳۸۷ و اصلاحاتبعدی آن نسبت به تشکیلات یادشده، باهماهنگی نهاد ریاست جمهوری به تأییدسازمان اداری و استخدامی کشور می‌رسد.( الحاقی ۱۴۰۲/۳/۲۷)
تبصره ـ دستگاههای اجرایی ذیل قوه مجریهمکلفند گزارش عملکرد خود در حوزه‌هایوظایف، صلاحیت‌ها و موضوعات راهبردی رادر بازه‌های زمانی مشخص مطابقچهارچوب‌های ابلاغی از سوی دفتر هیئتدولت و به صورت مستند و همراه با آمار ومقایسه از لحاظ ابعاد مختلف، جهت ارائه بهدولت به آن دفتر ارائه نمایند.( الحاقی۱۴۰۲/۳/۲۷)
ماده ۲۰ – دبیر هیأت دولت مسئول حسناجرای مقررات مربوط به کمیسیونهاست وموظف است همه ماهه وضعیت تشکیلکمیسیونها و موضوعاتی را که در دستوراست و همچنین حضور و غیاب اعضاءکمیسیون را به رئیس جمهور و معاون اولوی گزارش نماید.
ب: بررسی حقوقی
ماده ۲۱ – به منظور تطبیق پیشنهاد تصویبنامه ها و لوایح و ارائه مشاوره حقوقی بهکمیسیون های دولت و نمایندگان ویژهموضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسی،کمیسیونی به عنوان “کمیسیون حقوقی” بامسئولیت معاون حقوقی رییس جمهورتشکیل می گردد اعضاء کمیسیون مزبور ازمیان حقوقدانان مجرب تعیین و با حکممعاون حقوقی رییس جمهور منصوب میشوند و هر یک از آنها مسئولیت مشاوره یکیاز کمیسیون های دولت را عهده دار میباشند.
فصل سوم: نحوه رسیدگی و تصویبپیشنهاد
ماده ۲۲ – موضوعاتی می توانند در جلساتکمیسیونها و نهایتاً در هیأت دولت مطرحشوند که منحصراً از طرف رئیس جمهور ومعاونان رئیس جمهور و وزراء برای معاوناول رئیس جمهور ارسال شده باشد.
این موضوعات ممکن است جنبه عادی،فوری، یا دو فوریتی داشته باشد، تشخیصنهائی امر با رئیس جمهور یا معاون اولاوست.
تبصره ۱– دفتر هیأت دولت موظف استفهرست موضوعات قابل طرح را هر هفته درسه بخش عادی، فوری و دو فوریتی تهیه کندو در اختیار اعضاء هیأت دولت قرار دهد.
تبصره۲ـ دستگاه های اجرایی بایدپیشنهادهای خود را مطابق راهنماهای دفترهیئت دولت در زمینه های مختلف از قبیللزوم داشتن اسناد پشتیبان، مقدمه توجیهی،ارزیابی تأثیرات و پیوست ها به صورتالکترونیکی ارسال کنند.( الحاقی ۱۴۰۲/۳/۲۷)
تبصره۳ـ دستگاههای اجرایی مکلفند گزارشپایش و ارزیابی تأثیرات اجرای مصوباتمربوط به خود را در قالب الگوهای مشخصحسب درخواست دفتر هیئت دولت تدوین و درفواصل زمانی معین جهت ارائه به دولت یارئیس جمهور یا معاون اول ایشان، به دفترهیئت دولت ارسال نمایند.( الحاقی ۱۴۰۲/۳/۲۷)
ماده ۲۳ – در صورتیکه موضوع لایحه و یاتصویب نامه پیشنهادی با وظایف مستقیمدیگر وزارتخانه ها یا سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور مرتبط و یا قانوناً موکولبه موافقت آنها بوده و یا بار مالی داشتهباشد دفتر هیات دولت حسب مورد قبلاً نظروزارتخانه یا سازمانهای مذکور را کسب وهمراه با موضوع مربوط در کمیسیون یاکمیسیون های ذیربط مطرح می نماید.
دستگاه هایی که به موجب این ماده از آنهااستعلام می شود باید درباره موضوعاتعادی حداکثر ظرف دو هفته و در خصوصموضوعات فوری ظرف یک هفته اعلام نظرنمایند. در مورد لوایح و تصویب نامه هایاساسی و مهم که نیاز به فرصت بیشترباشد، زمان مقرر با تائید دفتر هیات دولت بهدو برابر افزایش می یابد.
چنانچه نظریه دستگاه ها ظرف مهلت مقرر باامضاء وزیر یا معاون رئیس جمهور ارسالنشود، این امر به عنوان موافقت تلقی میشودو پیشنهاد برای بررسی به کمیسیون مربوطارسال می گردد.
تبصره ۱ – موضوعات دو فوریتی حداقل ۴۸ساعت قبل از طرح در مرجع مربوط باید بهدفتر هیات دولت رسیده باشد.
تبصره ۲ – پیشنهادهای دارای بار مالیدستگاه های اجرایی باید توسط سازمانمدیریت و برنامه‌ریزی کشور بررسی و قبل ازتقدیم لایحه بودجه سالانه کشور، جهت طرحدر هیأت دولت ارایه شود.
ماده ۲۴ – رسیدگی به موضوعات برحسبنوع آنها به ترتیب زیر انجام می یابد:
الف – موضوعات عادی پس از ملاحظهمعاون اول و دستور وی، جهت ثبت و درج درفهرست به دفتر هیات دولت ارجاع میشود. دفتر هیات دولت، پیشنهاد را به منظوربررسی حقوقی در اختیار معاون حقوقیرییس جمهور قرار میدهد تا نظرات خویش راکتباً ظرف یک هفته به دفتر هیات دولت ارسالنماید. پیشنهاد مذکور همراه با نظر معاونحقوقی رییس جمهور به کمیسیون مربوطارجاع و به ترتیب وصول و حداکثر ظرف ۲۰روز مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
ب: موضوعات فوری پس از ملاحظه و دستورمعاون اول در خصوص تعیین فوریت، ازطریق دفتر هیات دولت همزمان، برای معاونحقوقی رییس جمهور و کمیسیون مربوطارسال میشود. معاون حقوقی رییس جمهور،نظر خود را ظرف ۴۸ ساعت به کمیسیونمربوط میفرستد و کمیسیون پس از دریافتنظر معاونت مذکور حداکثر ظرف یک هفته بهترتیب وصول پیشنهادها، آنها را موردرسیدگی قرار میدهد.
ج: موضوعات دو فوریتی پس از ملاحظهمعاون اول و دستور وی مبنی بر تائید دوفوریتی بودن آن از طریق دفتر هیات دولت،حتی الامکان ۲۴ ساعت قبل از تشکیل جلسههیات وزیران در اختیار رئیس کمیسیونمربوط و معاون حقوقی رئیس جمهور قرارمی گیرد تا به هنگام طرح پیشنهاد در اولینجلسه هیات وزیران، نظرات خود را مطرحنمایند.
د: پیشنهاد آنی، با تشخیص رئیس جلسههیأت دولت در هنگام تشکیل هر یک ازجلسات قابل طرح است.
تبصره ـ در موارد ضروری به تشخیص دفترهیئت دولت، مراکز و مؤسسات پژوهشیوابسته به دستگاه های ذیل قوه مجریهمکلفند در زمینه ارزیابی پیشنهادها از جملهارزیابی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و محیط زیستی، مطالعات وتحقیقات مورد نظر را انجام دهند یا ظرفیتاستفاده از پژوهشگران خود را به صورتموقت در اختیار دفتر هیئت دولت قرار دهند. دفتر هیئت دولت با هماهنگی بنیاد ملینخبگان از ظرفیت نخبگان جهت بررسی وپیشبرد موضوعات مطروحه در دولت استفادهخواهد نمود. ( الحاقی ۱۴۰۲/۳/۲۷)
ماده ۲۵ – نتیجه بررسی کمیسیونها به ترتیبوصول به دفتر هیأت دولت و با تفکیک نوع دوفوریتی، فوری، عادی در دستور هیأتوزیران قرار می گیرد.
در صورتیکه کمیسیونها مطابق اصل ۱۳۸اجازه تصویب داشته باشند، متن مصوب ازطریق معاون اول به تائید رئیس جمهورمیرسد تا پس از تائید جهت ابلاغ به دفترهیأت دولت فرستاده شود.
ماده ۲۶ – اعضاء هیأت دولت می توانندهنگام بررسی پیشنهادشان در کمیسیونهای دائمی و ویژه با حق رای حضور یابند ودر مواردی که کمیسیون های مزبور لازمبدانند موظف به شرکت هستند. همچنینکمیسیونها باید هر یک از اعضاء هیأت دولترا که پیشنهاد یا موضوع دستور با وظایفآنها مربوط میشود به کمیسیون دعوت کنند.
در صورت دعوت کمیسیون و عدم حضوردعوت شدگان، مصوبه کمیسیون از لحاظبررسی در کمیسیون قطعی تلقی میشود وپیشنهاد دهنده فقط می تواند نظرات خود رادر جلسه هیأت دولت مطرح نماید.
ماده ۲۷ – دفتر هیأت دولت، دستور جلساتهیأت دولت را طبق نظر معاون اول بصورتهفتگی تنظیم می کند و دستور هفته بعد راحداکثر در پنجشنبه هفته قبل از آن به اطلاعاعضاء هیأت دولت میرساند. گزارشها ومسائلی که به نظر وزراء و معاونان رئیسجمهور لازم است در هیأت وزیران طرح شودبه اطلاع رئیس جمهور یا معاون اول میرسدتا در صورت تائید و با رعایت سازوکار ماده(۲۲) این آیین نامه در موقع مناسب درجلسه مطرح گردد. ( الحاقی ۱۴۰۲/۳/۲۷)
ماده ۲۸ – توضیح گزارش کمیسیونها درهیأت دولت با رئیس کمیسیونها یا نائب رئیسیا یکی از اعضاء کمیسیون خواهد بود. پساز توضیح، عندالاقتضاء، پیشنهاد دهندهدلایل و ضرورت تصویب پیشنهاد را بیان میکند. در مورد موضوعات عادی، پس ازاظهارنظر سه موافق و سه مخالف رأی گیریمی شود. در صورتیکه پیشنهاد موافقینداشته باشد، مخالفان و اگر مخالفینداشته باشد، موافقین بنا به تشخیص رئیسجلسه می توانند اظهار نظر کنند. چنانچه بهتشخیص رئیس جلسه اظهارنظر دیگراعضاء هیأت دولت نیز ضرورت داشته باشد،مذاکرات تا اعلام کفایت آن از طرف رئیس،ادامه می یابد.
فصل چهارم: تنظیم و ابلاغ مصوبات
ماده ۲۹ – تصمیمات نماینده یا نمایندگانویژه موضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسی بهدفتر هیأت دولت ارسال می شود.
تبصره ـ تفویض اختیار دولت، موضوع اصل(۱۲۷) قانون اساسی به نماینده یانمایندگان ویژه رییس جمهور محدو‌د به اموراجرایی است.
ماده ۳۰ – مصوبات هیأت وزیران وکمیسیون های موضوع اصل ۱۳۸ قانوناساسی، در صورتیکه صرفاً حق یا تکلیفبرای وزارتخانه ها، سازمانها و موسساتدولتی و وابسته به دولت ایجاد نماید. ولو آنکهدر روزنامه رسمی منتشر نشده باشد و یامنتشر نشود، همچنین مصوبات طبقه بندیشده (محرمانه – خیلی محرمانه – سری – بکلی سری) از تاریخ ابلاغ به وزارتخانه یاسازمان دولتی که مصوبه به عنوان و خطاببه آن صادر شده است، لازم الاجرا است.
تبصره – مصوباتی که علاوه بر دستگاه هایاجرائی و کارکنان آن برای سایر مردم حق وتکلیف ایجاد می نماید، ۱۵ روز پس ازانتشار در روزنامه رسمی جمهوری اسلامیایران لازم الاجرا است، مگر آنکه در خودمصوبه زمان یا کیفیت خاصی برای اجرایآن پیش بینی شده باشد.
فصل پنجم: لوایح و دفاع از آنها
ماده ۳۱ – لوایح با توجه به ماده ۸۸ آئیننامه داخلی مجلس شورای اسلامی بهامضاء مشترک رئیس جمهور و وزیر یا وزراءیا روسای دستگاه های مربوط می رسد و ازطریق معاون امور مجلس رییس جمهورتقدیم مجلس می گردد.
ماده ۳۲ – نمایندگان دولت جهت دفاع واظهارنظر در مورد لوایح و طرح هائی کهمشخصاً به حوزه مسئولیت هر یک از اعضاءدولت ارتباط دارد، با توجه به آئین نامهداخلی مجلس، وزیر مربوط یا معاون پارلمانیوی و یا مسئول اجرائی یا رئیس سازماندولتی ذیربط می باشند، که در هر موردصرفاً بیانگر نظرات دولت خواهند بود. درخصوص لوایح تقدیمی دولت، هیچ یک ازمقامات و نمایندگان دستگاه های اجرائی کههنگام بررسی لوایح در کمیسیونها و جلساتعلنی مجلس حضور می یابند مجاز بهمخالفت با مفاد لایحه دولت نخواهد بود.
ماده ۳۳ – چنانچه لایحه یا طرحی به چنددستگاه مربوط باشد. نمایندگان دستگاههای مذکور صرفاً در صورتیکه اظهاراتشاندر جهت نظر دولت باشد می توانند با توجهبه مقررات آئیننامه داخلی مجلس، در موردطرح یا لایحه مربوط اظهارنظر نمایند در غیراینصورت نماینده دستگاهی که با نظر دولتهماهنگی دارد بعنوان نماینده دولت صحبتخواهد کرد.
ماده ۳۴ – معاون امور مجلس رییس جمهورطرح های قانونی را بطور منظم به اطلاعرئیس جمهور، اعضاء دولت و دفتر هیاتدولت خواهد رساند، تا در صورتیکهکمیسیون مربوط دولت هر یک از طرح هایمزبور را اساسی و مهم تشخیص دهد پساز بحث درباره آن گزارش کمیسیون را کهشامل نظریه و خلاصه ای از استدلالات ونیز بار مالی طرح است در هیات دولت مطرحنماید. در این موارد نظر دولت توسط نمایندهیا نمایندگان دولت به مجلس شورای اسلامیارائه می شود. در مورد طرح های دو فوریتیو سه فوریتی گزارش لازم مستقیماً توسطمعاون امور مجلس رییس جمهور تنظیم وجهت اتخاذ تصمیم به دولت ارائه خواهد شد.
تبصره ۱ – در صورتی که نظرات دولت درخصوص طرح های قانونی، حداکثر تا یکروز قبل از رسیدگی در جلسه علنی مجلساعلام نگردد، معاون امور مجلس رییسجمهور پس از هماهنگی با رییس جمهور یامعاون اول و وزیر مربوط و رؤسای دستگاههای ذی ربط، نسبت به اعلام نظر دولت ازطریق مقتضی به مجلس شورای اسلامیاقدام می نماید.
تبصره ۲ – هنگام بررسی طرح های قانونیدر جلسه علنی مجلس، در مواردی که دولت یارئیس جمهور نظر مشخصی دارند، هیچ یکاز نمایندگان دولت نمی توانند بر خلاف نظردولت یا رئیس جمهور صحبت کنند.
ماده ۳۵ – هماهنگی اظهارات نمایندگاندولت در مورد طرح ها و لوایح در جلساتعلنی مجلس (بنحوی که اظهار نظری خلافنظر دولت صورت نگیرد) با معاون امورمجلس رییس جمهور می باشد.
ماده ۳۶ – در صورتیکه به هر دلیل مسئول یامسئولان ذیربط حضور نداشته باشند،نماینده دولت در دفاع و اظهار نظر نسبت بهلوایح و طرح های مربوط، معاون امور مجلسرییس جمهور خواهد بود.
ماده ۳۷ – در دفاع از لوایح برنامه ای،بودجه سالیانه و اصلاحیه و متمم بودجه،رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشوربعنوان نماینده دولت و هماهنگ کننده نظراتاعضاء دولت صحبت خواهد کرد.
ماده ۳۸ – با توجه به ماده ۵۶ آئین نامهداخلی مجلس شورای اسلامی تقاضایدستگاه ها برای ارجاع لایحه طبق اصل ۸۵قانون اساسی به کمیسیون های مجلس،موکول به تصویب هیأت وزیران می باشد.
ماده ۳۹ – تشخیص قید فوریت برای لوایحتقدیمی و قید اهمیت برای لوایح متضمنعهود، مقاوله نامه ها، قراردادها، موافقتنامههای بین المللی و نیز تقاضای سلب فوریت ازلوایح با تصویب هیأت وزیران و در مواردفوری با رئیس جمهور خواهد بود.
ماده ۴۰ – استفسار از شورای نگهبانتوسط دستگاه ها با هماهنگی رئیس جمهورصورت خواهد گرفت.
ماده ۴۱ (اصلاحی ۱۱ˏ۰۲ˏ۱۳۷۰)- تقاضای تشکیل جلسه غیرعلنی مجلسشورای اسلامی توسط هر یک از وزراءمستلزم هماهنگی قبلی با مقام ریاستجمهوری است.
فصل ششم: مصوبات و لوایح معوقه
ماده ۴۲ – در صورت تغییر یا تعیین دولتجدید فهرستی از لوایح دولت قبل که به مرحلهتقدیم به مجلس نرسیده و نیز لوایحی کهتقدیم مجلس شورای اسلامی شده استتوسط معاون امور مجلس رییس جمهورتنظیم و جهت تصمیم گیری نهائی در دولتجدید مطرح خواهد شد. در ابتدای هر دورهقانونگذاری نیز در خصوص لوایح و طرحهای معوقه دوره قبل مجلس (موضوع ماده۶۰ آئیننامه مجلس شورای اسلامی) بههمین ترتیب عمل خواهد شد.
ماده ۴۳ – دفتر هیأت دولت فهرستمصوباتی را که در دولت قبل یا کمیسیونهای آن به مرحله ابلاغ نرسیده است تنظیم وجهت تصمیم گیری نهائی در دولت جدید بهنظر معاون اول خواهد رساند.
ماده ۴۴ – چنانچه ادامه سیر مراحل لازممربوط به مصوبات و لوایح موضوع مواد ۴۲و ۴۳ این آئیننامه بتصویب دولت جدیدبرسد، اقدامات لازم توسط مراجع مذکور دراین آئیننامه معمول خواهد شد و در غیراینصورت لایحه و تصویب نامه ای که بهمرحله تقدیم با ابلاغ نرسیده است جهتبررسی مجدد به وزارتخانه مربوط ارجاع میگردد و لوایح تقدیمی، از مجلس پس گرفتهمی شود.
حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور